Joomla!’nın kendini Joomla olarak anmaya başladığı 1.5 serisi hepimiz için Joomla!’da psikolojik ve teknik bir devrim niteliğini taşıyor. Mambo zamanı oluşturulan kodlardan tamamen sıyrılıp, yeni MVC yapısındaki kolay tam hakimiyet özelliklerine kavuşan ve bu arada temiz bir kodlamaya 1.5 serisi ile kavuşan Joomla! artık kendisini gerçek Joomla! olarak adlandırabiliyor. Öyle ki 1.0 serisinin çeşitli sitelerde Mambo olarak tasnif edildiğini görebiliyoruz. Joomla! bu aşamada 1.0 ile tam ayrılığa da hazırlanıyor. 22 Temmuz 2009’dan itibaren 1.0 serisine resmî desteğin sonlandırılacağı Şubat 2008’de açıklanmıştı. Bugün ise 1.6 serisi, her ne kadar ilk tanışma sürümü ertelense de sıcak gündemde. Pekiyi ama henüz 15 aylık kararlı sürüme sahip Joomla! 1.5’in yerini neden 1.6 serisine bırakmaya hazırlanıyor ?
Joomla!’nın kendini Joomla olarak anmaya başladığı 1.5 serisi hepimiz için Joomla!’da psikolojik ve teknik bir devrim niteliğini taşıyor. Mambo zamanı oluşturulan kodlardan tamamen sıyrılıp, yeni MVC yapısındaki kolay tam hakimiyet özelliklerine kavuşan ve bu arada temiz bir kodlamaya 1.5 serisi ile kavuşan Joomla! artık kendisini gerçek Joomla! olarak adlandırabiliyor. Öyle ki 1.0 serisinin çeşitli sitelerde Mambo olarak tasnif edildiğini görebiliyoruz. Joomla! bu aşamada 1.0 ile tam ayrılığa da hazırlanıyor. 22 Temmuz 2009’dan itibaren 1.0 serisine resmî desteğin sonlandırılacağı Şubat 2008’de açıklanmıştı. Bugün ise 1.6 serisi, her ne kadar ilk tanışma sürümü ertelense de sıcak gündemde. Pekiyi ama henüz 15 aylık kararlı sürüme sahip Joomla! 1.5’in yerini neden 1.6 serisine bırakmaya hazırlanıyor ?
Aslında 1.6 serisi ilk defa Joomla! takımının bir rüyası gibi lanse edildi. Rüyadan kasıt, 1.6 sürümlerin Joomla!’nın nirvanası olacağı değildi elbette. Ancak Joomla Community adıyla oturtulmaya çalışılan o katılımlı Joomla!’nın belki de asıl açılım sağlayan ürünü 1.6 olacaktı. Bunun için resmî site üzerinden 1.6 sürümlerde neler bulunmasının istendiğine dair teklif-talep yazılarının kabul eidleceği duyuruldu. Joomla! ilk defa geliştiriciler dışında kullanıcıların fikirlerine doğrudan ulaşmak için adım atmış ve böylelikle kulvarda çok farklı bir konumda olduğunun bir kez daha ortaya koymuştu.
Tabii talepler alınıyorsa da Joomla! çekirdek ekibinin 1.6 sürümlerle getirmeyi düşündüğü özellikler mevcut. Aslına bakarsanız henüz 1,5 senesini doldurmayan 1.5 serisinin üzerine 1.6 serisi çıkacak olması Joomlacıların pek alışkın olmadığı bir durum. Bunun sebebi 1.0 serisi boyunca geliştirme yerine güncellemelerin yapılması ve dolayısıyla sürümlerin hep 1.0.x seviyesinde kalmasıydı. Şimdi kısa zamanda 1.5’ten 1.6’ya geçilecek olması, aynı türde radikal değişime benzemesi sebebiyle ilk etapta yadırgandı.
1.5 eklentileri 1.6 sürümlerde eski sürüm desteği (System – Legacy plugin) açıkken çalışacak ve(*) artık 1.0 sürümler için üretilmiş herhangi bir eklentiyi kullanma şansınız kalmayacak. 1.6 için native etiketli yeni eklentiler üretilecek. Ancak geliştiriciler için 1.5 eklentilerini 1.6 eklentisi haline getirmek 1.0 sersindeki kadar zor olmayacak. Zira kod yapısında değişikliğe gidilmiyor.
1.6 serisinde ilk göze çarpan özellik access control ismi verilen erişim kontrolü. Bu yeni özellik sayesinde üye seviyelerinde geliştirme yapabilir, yeni seviyeler ve yeni yetkiler tanımlayabilirsiniz. İletişim formunda da geliştirmeler yapabileceğiniz 1.6 serisi bir de resim doğrulaması içeriyor. Çok istenen özelliklerden biri de jxtended ekibi tarafından joomla.org’da kullanılan yorum bileşeninin projeye hediye edilmesi ile kazanılmış. Ücretli olan bu yorum bileşeni 1.6 çekirdeğine ekleniyor. Ayrıca beta aşamasına gelen extend bileşeninin de 1.6 çekirdeğine yetişmesi sözkonusu…ancak kesin değil. Extend bileşeni çekirdeğe eklendiğinde Joomla!’da yeni bir devrim oluşturması bekleniyor. Web bağlantıları bileşenine de yeni özellikler eklendi. Bunlardan biri bileşende 10 alternatif siteden snapshot (önbellekten site önizlemesi) hizmeti kullanılabilmesi. Access control ile birlikte en iyi yenilik bence güncelleme konusu. Resmî eklenti dizinindeki disiplinin değiştirilmesi ile kazandırılabilen özellik sayesinde yönetim merkezinden eklentileri doğrudan indirip kurdurma, güncelleme gibi özellikleri kullanabileceksiniz. Ayrıca bu vasıtayla eklentilerinizin güncelliğini yine yönetim merkezinden kontrol edebilecek, güvenlik uyarılarını takip edebileceksiniz.
Joomla! çekirdek takımı yakın zamanda 1.6 serisinin takviminde değişikliğe gidildiğini duyurdu. Ocak-Şubat aylarında beklediğimiz ilk genel test paketinin henüz belirlenmemiş bir tarihe ertelendiğini ve bunun sebebinin büyük değişiklikler olduğunu belirtti. Belirlenmemiş tarihin en az birkaç ay daha sürmesini bekliyoruz.
1.6 serisi ve geliş sebebi hakkındaki ilk yazımız burada sona eriyor. Yakında, yukarıda bahsettiğim ve eklenebilecek yeni özelliklere detaylı şekilde değineceim.
Şimdilik 1.5 ile kolaylıklar.
*Bu bilgi değişmiştir. Joomla! 1.6 sürümlerde eski sürüm desteği bulunmayacak ve doğal çatısından kaynaklanan uyumluluk ile çalışabilecek Joomla! 1.5 eklentileri sorunsuz çalışacaktır. Diğer Joomla! 1.5 eklentileri ise çalışmayacağından üreticileri tarafından 1.6 sürüm için yenilenmeleri gerekecektir.
